تفسیرروایی آیه 7سوره هود
آیه قرآن : وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ وَ کانَ عَرْشُهُ عَلَى الْماءِ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
ترجمه : و او همان است که آسمانها و زمین را در حالى که تخت (سلطنت) او بر آب بود در شش روز (در مدتى مساوى با شش روز روشن یا شش شبانهروز یا شش دوران) بیافرید تا شما را بیازماید که کدام یک نیکوکارترید.
حدیث و تفسیر آیه :
أبو الصّلت هروىّ گوید: مأمون از حضرت رضا (علیه السّلام) در باره آیه مبارکه هود: 7» سؤال نمود.:
امام (علیه السّلام) در جواب فرمود:
خداوند تبارک و تعالى عرش، آب و ملائکه را قبل از خلقت آسمانها و زمین آفرید، و ملائکه با توجّه نمودن به خود و عرش و آب، بر وجود خداوند استدلال مىکردند، سپس خداوند عرش خود را بر روى آب قرار داد تا بدین وسیله قدرت خود را به ملائکه نشان بدهد، تا ملائکه بفهمند که خداوند بر هر کارى توانا است، سپس با قدرت و توانایى خویش، عرش را بلند کرده و بر فراز آسمانهاى هفتگانه قرار داد.
آنگاه، در حالى که بر عرش خود تسلّط و استیلا داشت، آسمانها و زمین را در شش روز آفرید، هر چند توانایى داشت که در یک چشم بر هم زدن این کار را انجام دهد، لکن آنها را در شش روز آفرید تا با این کار، آنچه را که در آسمانها و زمین مىآفریند، کم کم و یکى یکى به ملائکه نشان دهد تا بوجود آمدن هر یک از آنها، در هر مرتبه، براى ملائکه، دلیلى باشد بر خداوند،
و خداوند، عرش را به خاطر نیاز؛ نیافریده است زیرا او از عرش و تمام مخلوقات بىنیاز است،
در مورد ذات حضرت حقّ نمىتوان گفت: بر روى عرش نشسته است زیرا او جسم نیست، خداوند بسیار بسیار برتر و والاتر از صفات مخلوقین است.
امّا در باره این فراز از آیه که: «تا شما را بیازماید که کدامتان نیکوکارترید» منظور این است که خداوند آنها را آفرید تا با طاعت و عبادت و تکالیف خود، آنان را بیازماید، امّا نه به عنوان امتحان و آزمایش، زیرا او همیشه همه چیز را مىدانسته است.
مأمون گفت: آسوده خاطرم کردى اى أبو الحسن! خدا خاطرت را آسوده بدارد!.
الإحتجاج على أهل اللجاج، ج2، ص: 412
خلاصه :
1) خلقت آب و ملایکه قبل از خلقت آسمانها و زمین بوده است
2) ملایکه با توجه به خود و عرش و آب بر وجود خدا استدلال می کردند.
3) خداوند عرش خود را روی آب قرار داد تاقدرتش را به ملایکه نشان دهد.
4) خداوند گر چه توانایی داشت آسمانها و زمین را در یک چشم به هم زدن بیافریند ولی در شش روز آفرید تا آنچه را در آسمانها و زمین می آفریند یکی یکی به ملایکه نشان دهد تا دلیلی برای ملایکه باشد.
5) تعبیر اینکه عرش خداروی آب است این نیست که خداروی عرش است چون خدا جسم نیست.
